کد مطلب:16 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

آرمان آزادي و مقداري از جوانب آن را توضيح دهيد؟

شايان ذكر است كه زمينه آزادي خواهي در درون انسان و از ساختار او شروع مي شود. تركيب توانمندي هاي انسان مثل عقل، فكر، وجدان و اراده آدمي، زمينه آزادي و انتخاب او را آماده مي كند.
پس چيزي بيرون از ما نيست كه با دستور به ما بدهند يا از ما بگيرند. اين ماييم كه آزادانه مي توانيم بردگي را نخواهيم و يا زنجيرها را پاره كنيم. براي اين آزادي وسيع، انسان گام هايي برداشته، مكتب هاي سياسي، انقلابي و عرفاني را همراه علوم آزاديبخش، طرح ريخته است. با تحليل آزادي، مي توان اين مكتب هاي انسان دوست و طرفدار آزادي را نقد زد.
انسان به خاطر عامل تجديد طلبي و نوگرايي، نيازهايي را در خود مي يابد. سپس در سير تأمين اين نيازها به تنوع روزي مي آورد. اين حركت او را با بن بست هايي روبرو، و قيد بندهايي را احساس مي كند. آن گاه برخورد با اين قيدها متفاوت مي شود. او مي تواند سنت ها را زير پا گذارد و تجاوز كند. اين ظلم و ستمگري وقتي درسطح گسترده جامعه شيوع يافت، نياز به آزادي شكل تازه تري مي يابد و انسان ها نياز به عدل و قسط را مي يابند.
اما بايد ديد ازادي مشروع و مناسب انسان و جامعه انساني چيست. مقدار آزادي تابعي از متغير آرماني است كه براي انسان كشف مي كنيم. اگر آرمان انسان را لذت و ثروت و شهرت و قدرت و حتي عدالت و رفاه بدانيم، ديگر نيازي به سنت هاي محدود كننده ديني نبوده، قراردادهاو وفاق هاي اجتماعي كافي خواهد بود; همان مقاصدي حكومت هاي دمكراسي و ليبرال براي تأمين آن تقريباً موفق بوده اند. اما هنگامي كه انسان را در گستره اي فراتر از اين مقاصد ديديم و با نظام دقيق هستي آشنا شديم، ديگر نمي توان چشم بسته را افتاد. در اين جا در عين حال كه براي انسان به خاطر شكوفايي استعدادهايش، آزادي تفكر و مجال برخورد با انديشه هاي گوناگون را مي دهيم، اما ديگر نه تنها آزادي به هر صورت مفيد براي انسان نيست، بلكه مدفون نمودن استعدادهاي انساني خواهد بود. به همين خاطر است كه دين بالاتر از آزادي را براي انسان رقم زده است. و آن، عبدشدن و عبوديت است. و اين عبد بودن يك حركت منفي نيست كه يكي از روشنفكران گفته است مسيحيت بهتر از اسلام است; زيرا اسلام از انسان بنده و عبد مي سازد در تعريف دين، عبد آزاده ايست كه شكل گرفته و جهت يافته است، و اين است راز كلام آن سرور آزادگان كه فرمود: اگر دين نداريد، لااقل آزاده باشيد.
آزادگي مرتبه اي نازل از دين داريست; چون دين اين نجار آزاد و رها را در سازماني شكل و جهت داده و از بيهودگي نجات مي دهد. با اين توضيحات، مي توان در ابعاد ديگر دين مطالعه نمود تا شفاف شود كه چرا انسان نمي تواند اين حرف بي اساس را بپذيرد كه آدمي آزاد است هر كاري بكند مگر آنجا كه مخالف با آزادي ديگران باشد; زيرا غير از آزادي ديگران كرامت انساني و نظام هستي و ويژگيهايش، مراعاتي را مي طلبد كه اجتناب ناپذير است.

(بخش پاسخ به سؤالات )